Verslag Elite Class Paramedici: Classificatie, de ervaring van een classifier 

Waarom is classificatie belangrijk?

Classificatie speelt een cruciale rol binnen de paralympische sport. Het bepaalt niet alleen of een sporter in aanmerking komt voor deelname, maar zorgt ook voor eerlijke en evenwichtige competitie. Het doel van classificatie in de parasport is het creëren van een eerlijke competitie, waarbij sporters met vergelijkbare functionele beperkingen tegen elkaar uitkomen. Een goed classificatiesysteem voorkomt oneerlijke voordelen en teleurstellingen bij atleten die later in hun carrière ontdekken dat ze niet in aanmerking komen. Dit is niet alleen van belang voor topsport, maar ook voor breedtesport, waar een passende indeling kan bijdragen aan de sportparticipatie van mensen met een beperking.

Om te worden geclassificeerd, moet een sporter een aantoonbare, chronische of progressieve aandoening hebben die niet met een medische ingreep (zoals een operatie) te verhelpen is. De classificatiecriteria zijn vastgesteld in de IPC Classification Code (2025) en omvatten zeven erkende beperkingen:

1. Verminderde spierkracht
2. Beperkte gewrichtsbeweging
3. Ledemaatdeficiëntie of lengteverschil
4. Kleine lichaamslengte
5. Coördinatieproblemen
6. Visuele beperking
7. Intellectuele beperking

Daarnaast zijn er aandoeningen die niet eligible zijn voor paralympische sport, zoals pijn, gehoorverlies, lage spierspanning, gewrichtshypermobiliteit, psychologische en psychosomatische aandoeningen, en metabole aandoeningen die vermoeidheid veroorzaken.

Hoe werkt het classificatieproces?

1. Medische en functionele beoordeling (MDF)

Een classificatie bestaat uit een combinatie van medische en functionele evaluaties. Wanneer een aandoening duidelijk zichtbaar is, zoals bij een amputatie, is vaak minder aanvullend onderzoek nodig. In andere gevallen kan extra diagnostiek bijdragen aan een nauwkeurige beoordeling.

Veelvoorkomende onderzoeken ter ondersteuning van classificatie:

• Röntgenfoto’s (bijvoorbeeld bij klompvoeten, aanlegstoornissen, dwarslaesies).
• MRI-scans (bij hersenletsel of ruggenmergschade).
• EMG (bij spierkrachtverlies, zoals bij plexus brachialisletsel).
• ASIA-score (meting van sensibiliteit en motoriek bij ruggenmergletsels).
• ASAS (evaluatie van reflexactiviteit, dystonie en spasticiteit bij bijvoorbeeld cerebrale parese).

2. Het belang van samenwerking tussen artsen en fysiotherapeuten

Artsen spelen een sleutelrol in het vaststellen van de medische diagnose, terwijl fysiotherapeuten essentieel zijn voor het beoordelen van de functionele mogelijkheden van een sporter. Een nauwe samenwerking tussen deze disciplines zorgt ervoor dat sporters correct worden geclassificeerd en dat de nationale classificatie aansluit op internationale normen.Bij twijfelgevallen kan verder medisch onderzoek nodig zijn. Een goed voorbeeld hiervan is een sporter met sensomotorische axonale polyneuropathie als gevolg van een vitamine B12-tekort. In dit soort situaties kan aanvullend neurologisch onderzoek helpen om vast te stellen of er sprake is van blijvende functionele schade, wat doorslaggevend kan zijn in het classificatieproces.

3. Minimale deelnamecriteria (MIC) per sport

Naast de algemene classificatiecriteria hanteren verschillende paralympische sporten hun eigen minimal inclusion criteria (MIC). Dit betekent dat een sporter met een geldige beperking niet automatisch in aanmerking komt voor een specifieke sportklasse. Voor bepaalde sporten gelden functionele drempels, afhankelijk van de bewegingsmogelijkheden die vereist zijn.

Praktische tips voor coaches en sporters

Om teleurstelling en misverstanden rondom classificatie te voorkomen, is het belangrijk dat coaches en sporters goed voorbereid zijn op het proces. Hier zijn enkele praktische richtlijnen:

• Begin vroeg met classificatie: Zorg ervoor dat sporters al in een vroeg stadium worden beoordeeld op hun eligibility om verrassingen later in hun carrière te voorkomen.
• Zorg voor volledige medische documentatie: Bij minder zichtbare beperkingen kan aanvullend onderzoek, zoals een MRI, EMG of ASIA-score nodig zijn. Verzamel en bewaar medische rapporten goed.
• Weet dat niet-eligible niet ‘niet sporten’ betekent: Sporters die niet in aanmerking komen voor paralympische sport kunnen nog steeds deelnemen aan breedtesport en aangepaste sportprogramma’s.
• Ken de minimale deelnamecriteria (MIC) per sport: Zelfs als een sporter een erkende beperking heeft, kan het zijn dat hij of zij niet voldoet aan de functionele eisen van een specifieke sportklasse.
• Werk samen met medische en functionele experts: Revalidatieartsen, classifiers en fysiotherapeuten kunnen helpen om een nauwkeurige beoordeling en begeleiding te bieden.
• Blijf up-to-date met classificatieregels: De IPCClassification Code wordt regelmatig bijgewerkt.Coaches en sporters moeten op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen om goed voorbereid te zijn.